Artikel

De nieuwe editie van Idols komt eraan. Op 22 oktober staat de eerste uitzending van het populaire RTL-televisieprogramma gepland. Vele duizenden kandidaten gingen al de voorrondes in. Grote vraag is wie dit jaar in navolging van Jamai (Idols I) en Boris (Idols II) met de eer gaat strijken. Maar hoe is het de eerste twee lichtingen sterretjes vergaan? Het gros blikt er met gekromde tenen op terug. ’Misbruikt’, ’gebeten’ en dan ’als oud vuil gedumpt’, zo vatten zij het zelf samen. Kwade genius in hun ogen is Edwin Jansen, jurylid en tevens eigenaar van AT Productions, waar de Idols een contract krijgen.

„Ik rijd lekker een gloednieuwe Jeep Grand Cherokee van jouw centen”, zou een manager van het bedrijf van jurylid Edwin Jansen hebben gepocht tegenover Idols-ster JayKay, kort voordat hij bij een optreden kwam opdraven. JayKay, bekend als JK, is er goed ziek van. Hij heeft het helemaal gehad met Idols en ook met manager Edwin Jansen: „O, wat voelde ik me belazerd. Ik dacht nog: hoe kan dat nou dat ik zelf niks meer overhoud, geen huis kan kopen en niet eens te eten heb?”
Is het om als idool te eindigen wel net zo leuk als de tv ons wil doen geloven? Bij de meeste van de twintig toptienfinalisten – die naar eigen zeggen een soort wurgcontract moesten tekenen klinkt een zelfde geluid. Uitgezonderd Jim, Boris, Maud en Marieke, die nog steeds bij AT Productions van Jansen in de stal zitten.
Sommigen houden zich op de vlakte uit vrees voor hun carrière. Anderen nemen geen blad voor de mond. In koor roepen zij geen goed woord over te hebben voor Edwin Jansen, „een zakkenvuller”.

Chantal Janzen en Martijn Krabbé zullen de kersverse artiesten in spe door de nieuwe uitzendingen loodsen. Op zaterdag 19 november gaan de nieuwe Idols-kandidaten zich aan de jury presenteren. De iconen van het ofwel opbeurende ofwel genadeloze juryoordeel, Henkjan Smits, Jerney Kaagman en Eric van Tijn, moeten het dit jaar echter zonder Edwin Jansen stellen. Het gerucht deed al langer de ronde in Hilversum: Jansen ’moest het veld ruimen’. „Edwin heeft het te druk met zijn eigen managementbureau”, beweert RTL 4-woordvoerster Susanne van der Klugt. Ook Jansen zelf zegt uit eigen beweging te zijn opgestapt.

Kwelling
Hoe dan ook, lang niet iedereen lijkt er rouwig om. Want de contracten die Jansen er volgens de sterretjes op na hield, hebben veel Idols als een kwelling ervaren.
JayKay’s manager Jerry Makkinje: „Al na drie maan willen snel den is JK hard bij AT weggelopen. Hij hield, geloof ik, iets dan word van 3 procent van zijn totale gage over! Speelt wel mee dat hij een schuld moest aflossen.

Maar afspraken zijn niet nagekomen. Uiteindelijk moest hij zijn artiestennaam JK veranderen in JayKay, want JK was gedeponeerd door AT.”
„Als je terugblikt – en dat geldt voor alle Idols – dan is er weinig van ze terechtgekomen. Uitzonderingen zijn Jim en Jamai. Boris is goed bezig. Maud en Hind hebben allebei een prachtige plaat gemaakt, maar die wordt niet gedraaid.”
„De opzet van Idols is briljant”, weet Makkinje. „Maar in de praktijk is het een smerig wereldje. Iedereen mag even meedoen en dan wegwezen. En als je dan afscheid neemt van AT, moet je gaan knokken tegen alle negatieve praatjes die worden rondgestrooid.”

Jurist mr. Hans Kosterman van FNV-Bondgenoten KIEM, de vakbond voor artiesten, zegt: „Het Idols-concept is natuurlijk behoorlijk dichtgetimmerd. Maar over het algemeen moet er vóór een contract met een artiest eerst een proefperiode van drie maanden worden ingelast, zodat men even aan elkaar kan snuffelen. Wij adviseren artiesten altijd een proefperiode af te spreken. Maar dat gebeurt in de praktijk lang niet altijd.”
JayKay: „Spin in het web van Idols AT Productions. Je móest daar tekenen, ’take it or leave it’, werd er keihard gezegd. Dat is natuurlijk sowieso al te idioot voor woorden. Jansen staat bekend als een succesmanager. Maar als er iets nieuws moest worden bedacht, was-ie niet thuis; een klotementaliteit. Dewi is daar ook hard weggelopen. Ik had haar een half jaar geleden al gewaarschuwd. Alles bij elkaar zijn we allemaal voor reclamedoeleinden afgeslacht.”
„Aan de andere kant heb ik ook leuke dingen opgepikt. Met Idols hebben sommigen achter de schermen snel hun zakken gevuld. Hoeveel weet ik niet. Nooit afrekeningen gezien. Maar je wordt genaaid waar je bijstaat. Zo zit die industrie nou eenmaal in elkaar.”

Zangeres Marlies (Idols II) heeft gemengde gevoelens over haar kortstondige loopbaan als Idols-vedette. „De samenwerking met Edwin was erg kort, zo’n drie maanden. Toen ik de eerste afrekening zag, moest ik wel schrikken. Er bleef niet veel over. Feitelijk gezien was het voor mij al snel duidelijk dat het Idols-avontuur niet lang zou standhouden. Blijkbaar was ik niet goed genoeg om me te bewegen in een stal met fokpaarden; want meer is het niet. Hij gaat alleen voor de top.”
Marlies heeft inmiddels weer haar studie Engels opgepakt. Nu en dan treedt ze op. „Het management ligt nu bij een vriend, dat gaat goed. Want bij Jansen waren de inhoudingen fors. Op een afschrift stonden bedragen die moeilijk te controleren waren. Nooit geweten waar het op sloeg.”

Boris, de winnaar van vorig jaar, werkt aan een nieuwe cd. De Venlonaar zegt dat hij geen problemen heeft met Edwin Jansen. Boris heeft een vorstelijk contract gekregen. „Ik heb na mijn overwinning wat optredens gehad die via AT lopen. Ik heb niks te klagen.”

Joël meldt echter: „Op zich heb ik een goede tijd gehad bij AT. Maar dat bedrijf denkt alleen maar aan z’n eigen broekzak. Artiesten worden te lang aangehouden in plaats van de kans te krijgen zich te ontplooien. Er was totaal geen overleg. De werkwijze is in mijn ogen zeer discutabel. Het voelt niet goed. De enige Idol die nog overeind staat, is Hind. Iedereen weet dat ook zij met knallende ruzie bij AT is vertrokken. Let wel, ik ben altijd loyaal gebleven aan het bedrijf.  Maar vanaf het moment dat ik AT gedag heb gezegd, kan ik eindelijk mijn boterham verdienen. Als ik terugkijk op de Idols-periode heeft het me meer nadeel dan voordeel opgeleverd.”
Hind bevestigt dat ze met hevige ruzie is vertrokken bij AT. „Waarom? Dat gaat niemand wat aan”, zegt Hind. „Het klikte niet meer. Ik concentreer me nu op mijn carrière. Ik ben op zoek gegaan naar een goede begeleiding. Die heb ik gemist. Het hele wereldje bestaat uit de juiste mensen om je heen. En die heb ik nu gevonden. Bovendien begeleiden mijn ouders mij fantastisch. Mijn moeder is boekhoudster. Die ziet alles! Achteraf ben ik blij dat ik als derde ben geëindigd en niet als eerste; dan heb je tijd een andere weg in te slaan.”
 
Dankbaar
Hind is een van de weinige Idols die aandacht krijgt met haar nieuwe single ’Give me sign’. Volgend jaar is zij met een eigen band in de theaters te zien. „Van Idols heb ik geen spijt”, vervolgt zij. „Het was een gekkenhuis en van de ene op de andere dag was het afgelopen. Dat gaf me tijd om na te denken. Als Idol moet je met beide benen op de grond blijven en beseffen dat het heel snel afgelopen kan zijn. Aan de andere kant ben ik dankbaar dat ik het allemaal heb mogen meemaken.”
Irma, die nu op de Rock Academie in Tilburg haar zangtalent ontwikkelt, stelt: „Ik heb bijna anderhalf jaar van Idols kunnen eten. Toen viel het snel terug. Ik snap heus wel dat ze geen tijd in twintig Idols tegelijk kunnen steken. Edwin had zijn handen vol. Voor mij was het een leerzame periode.”
JayKay schat dat hij zo’n veertig optredens via AT heeft gedaan. „Een manager van AT vertelde me dat ik in de goot zou belanden met twee stukjes kleding. Rare uitspraken. Een manager behoort je te steunen en niet af te vallen. Mijn merknaam JK is nog steeds bij AT gedeponeerd.
Van de kledinglijn die op mijn naam is uitgebracht, heb ik nooit een rooie cent gezien.”
Ook Dewi is vorige maand bij AT vertrokken. Een meningsverschil, zegt zij. „Ik wilde een andere koers inslaan. Zij wilden een single, ik een album dat ik op mijn gemak kon opnemen. En ik heb nu een goede manager.”
Ook Robin was snel weg bij AT. „Ik heb veel kritiek op het management, maar dat ga ik niet allemaal uit de doeken doen”, zegt hij. „Zij willen snel geld verdienen bij AT en dan word je pats boem geloosd via de achterdeur.”

Volgens Jacco van Lanen, voorzitter van Music Manager Forum (MMF), een organisatie die opkomt voor de belangen van Nederlandse popmanagers, behoren managers zich voor meer dan honderd procent in te zetten voor artiesten. „Hun belangrijkste taak is ervoor te zorgen dat contracten netjes worden opgesteld. Maar ook auteursrechten en optredens moeten goed worden geregeld. Persoonlijk ken ik Edwin Jansen niet, ook al heb ik wel geruchten over hem gehoord. Hij is niet bij ons aangesloten. Ik kan dus niet over hem oordelen.”
„Onze organisatie strijdt ervoor dat zaken strakker en vooral transparant worden geregeld. Want er zitten best rotte appels tussen, met andere belangen. Wat daarbij een lastig punt is, is dat veel zaken vaak in vertrouwen worden besproken en niet op papier vastgelegd. De artiestenwereld is een droomwereld; er hangt een sluier overheen”, aldus Van Lanen.