Artikel

Iemand die wordt geadoreerd, zegt de Dikke van Dale over het woord ’idool’. Een vrij abstracte omschrijving van hetgeen waar een van de populairste tv-programma’s van de afgelopen jaren vanaf volgende week voor de derde keer naar op zoek gaat. De bedoeling is dat Nederland, na Jamai en Boris, over een half jaartje een nieuw idool rijker zal zijn. Maar wat bedoelen ze eigenlijk met idool? Zijn Boris en Jamai wel idolen? Want wie heeft er eigenlijk een album van een van die vorige winnaars in de kast staan? Niet veel mensen, weet juryvoorzitter Henkjan Smits. „Er is geen branche waar succes zo meetbaar is.”

Verkoopcijfers zijn in platenland allesbepalend, dat hoef je Smits niet te vertellen. „Maar dat bepaalt niet of iemand een idool is”, werpt hij tegen. „Voorbeeldje: de dochter van een vriend van me heeft haar kamer volhangen met posters van Jive Jones. Grote fan dus. Welk nummer ze dan het mooist vond, vroeg ik haar. ’Nummer? Ik heb nog nooit muziek van hem gehoord’, antwoordde ze.”
„De populariteit van een Boris en een Jamai liet zich gedurende het programma vertalen in sms’jes en telefoontjes, maar na Idols vertaalde zich dat niet in een enorme platenverkoop.”

Tijdgeest
Hoewel hij dat ook voor een groot deel aan de tijdgeest wijdt – mensen kopen nu eenmaal minder platen dan vroeger – weet hij als geen ander dat platenmaatschappijen met verschillende Idols flink de mist in zijn gegaan. Tuurlijk, Jamai heeft zich inmiddels een mooie plek in de musicalwereld toegeëigend en hoewel het even stil is rondom Boris, zegt dat nog niets over zijn volgende album. En natuurlijk was Idols ook de start van meer carrières, benadrukt Smits, kwaliteit verloochent zich immers niet. „Ben ik ook trots op.

Maar ik geef ook toe dat er platen zijn uitgebracht van Idols-sterren waarvan ik dacht: hoe kunnen zulke talentvolle mensen zulke slechte platen uitbrengen? Ook onder mijn begeleiding is het een paar keer fout gegaan en daarvoor steek ik de hand in eigen boezem. Een plaat uitbrengen is een kwestie van timing, van marketing en sommige platen hebben té lang op zich laten wachten.”

„Het leuke en tegelijkertijd afgrijselijke van Idols is dat mensen heel hoog in de markt worden gezet. Binnen het programma, in die zes maanden, zíjn het idolen. Daarna begint de realiteit. Het is de omgekeerde wereld: je begint superbekend, superpopulair en vanaf dan gaat het in een neerwaartse spiraal naar beneden. Dan is het zaak die zo langzaam mogelijk te laten verlopen. Dan komt de bekende X-factor om de hoek kijken, de combinatie van de benodigde talenten. Zingen, performen, maar vooral ook een enórme ambitie. En daar gaat het vaak fout.”

„Als Idols-kandidaten last van hun keel hebben, gaat een runner gele Strepsils voor ze halen. Er lopen mensen rond die alles voor ze doen. Het gekke is dat dit daarna normaal wordt gevonden, denken ze dat er bij Top of the Pops ook iemand klaarstaat met gele Strepsils. Is niet zo, je moet alles zelf doen. Je kunt niet verwachten dat iedereen je kont wil afvegen.”

„Simon Fuller heeft het concept Idols bedacht tijdens het auditeren van de Spice Girls. Daar kwamen zulke talentloze, van zichzelf overtuigde meiden op af dat hij vond dat daar een camera bij moest zijn. Laten we eerlijk zijn, de stumpers zijn de kracht achter de audities. Maar daarna is het de bedoeling van het programma platenverkopende artiesten in de markt te zetten. Fuller wilde de slechte cijfers van de platenindustrie opkrikken. Dat is in veel landen gelukt, in Nederland niet helemaal, behalve dan de singlemarkt. Maar net als bij succes is ook bij flop het team rondom de artiest altijd medeverantwoordelijk.”

„Hoe dan ook, de uitkomst van Idols moet beter. Hoe? Door een betere instelling van kandidaten en idolen. Grenzeloze ambitie kun je niet opdringen, die kun je alleen coachen. Kwestie van iedereen heel goed laten weten dat de Idols-tijd luilekkerland is, maar dat ze het daarna echt zelf moeten doen."

Grapjassen
„Of ik denk dat Idols III een idool gaat opleveren? Eerlijk gezegd was ik van tevoren bang voor twee dingen. Ten eerste dat er niet genoeg talent meer zou zijn, dat de koek na twee edities op is. En daarnaast vreesde ik dat er te veel grapjassen op af zouden komen voor hun three seconds of fame. Dat laatste is gelukkig niet gebeurd en al na een half uur liep er iemand bij ons binnen met wie ik nu al een plaat durf te maken."

„Op mijn lijstje staan nu vijftien namen en geen van allen heeft meegedaan aan de eerdere edities van Idols, dat zegt genoeg over het talent. Of dat idolen gaat opleveren? Het zal net als de eerste twee keer veel carrières starten. Popidolen weet ik niet, dat ligt aan hún ambitie en onze timing en marketing. En over die laatste twee dingen, al doende leer je…”